FORUM Açıldı ! |
|||
| Forum'umuz Açılmıştır Forum'umuzu Gezmek Görmek İçin Tıkla. | |||
İbni Baytar
,İbni BaytarOn üçüncü yüzyılda Endülüs’te yetişen büyük Müslüman botanik alimi ve eczacı. İsmi, Abdullah bin Ahmed el-Maliki olup, künyesi Ebu Muhammed’dir. Bitkiler üzerindeki çalışmaları sebebiyle ’A’sab’ (Botanik bilgini) lakabıyla bilinir. Endülüs’ün bir sahil şehri olan Malaka’da doğdu. Doğum tarihi belli değildir. Babası baytar, yani veteriner olduğu için İbn-i Baytar adıyla meşhur olmuştur. İbn-i Baytar, meşhur alim Ebü’l-Abbas Ahmed bin Muhammed’den ilim öğrendi. Hocası ile beraber Sevilla çevresinde bitki nümuneleri toplamak için dolaştı. Yirmi yaşından itibaren, Yunan, Rum ve İslam alemindeki beldeleri dolaştı ve çeşitli otların hususiyetleri hakkında bilgi ve tecrübe sahibi olan Müslüman ve gayri müslim bilginlerle görüştü. Gezip gördüğü yerlerdeki bitkileri yerinde inceledi. İncelediği bitkinin, yetiştiği beldeyi ve toprağı, o bitkinin büyümesinde tesiri olan diğer durumları tedkik etti. Bu seyahatine Kuzey Afrika’dan başladı. Fas, Tunus, Cezayir, Trablus civarında araştırma yaptıktan sonra deniz yoluyla Antalya’ya geldi. Daha sonra İtalya ve Yunanistan taraflarına giderek araştırmalar yaptı. Sonra Mısır’a giderek Eyyubi meliklerinden Melik Kamil Muhammed ibni Behr’in hizmetine girdi ve ondan iltifat ve ikram gördü. Mısır’daki botanik alimlerinin başına getirildi. Aynı hükümdarla Şam taraflarına gidip, orada da araştırmalar yapan İbn-i Baytar, Melik Kamil’in ölümü üzerine Mısır’a döndü. Kısa bir müddet sonra tekrar Şam’a gitti. Bitkiler üzerindeki araştırmalarına Suriye ve Anadolu’da devam ederken, 1248 (H.646) senesinde Şam’da vefat etti. Kendisinden önce yaşamış, Dioskorides, Galen (Calinus), Hippokrat, İbn-i Sina, Gafiki gibi bilginler tarafından yazılan eserleri inceleyip şerh yazan İbn-i Baytar, tedkik ettiği hususlarda o konu ile alakalı nakillerin doğruluğu ve güvenilirliğini iyice araştırdı. Böylece botanik ilminin gelişmesine tesiri oldu. Bitkileri inceleyerek ilaçlar yaptı. Ayrıca tarlada biten ve mahsullere zarar veren otları da tesbit eden İbn-i Baytar, muhtelif bitki nevilerine ait kolleksiyonlar ortaya koydu. Eserlerinde bin dört yüz kadar bitkiyi tek tek inceledi. Bunlardan hangi ilaçlar yapılabileceğini tesbit etti. Bu ilaçların kimyevi yapıları ve hastalıkları önlemedeki tesir derecelerini en ince teferruatına kadar anlattı. Bir liste haline getirdiği bu bitki ve ilaçların üç yüz tanesi tamamen kendi keşfiydi. İbn-i Baytar, ayrıca hayvanlar üzerinde de araştırmalar yaptı. Ehli (evcil) ve vahşi (yabani) hayvanlar hakkında bazı tasniflerde bulundu. Yetiştirdiği talebelerin en büyüğü İbn-i Ebi Usaybia’dır. Eserleri: İbn-i Baytar’ın yaptığı çalışmalar eczacılık ilmine çok faydalıydı. Bu alanda yazdığı eserler asırlarca müracaat kaynağı oldu. Onun inceleme ve araştırmalarını topladığı eserleri şunlardır: Kitab-ül-Cami fi Edviyet-il-Müfrede: Müfredat-ı İbn-i Baytar diye de bilinen bu eser, dört cüz (bölüm)dür. Eserde, bitkiler, madenler ve hayvanlardan elde edilen ilaçlar alfabetik sırayle anlatılmaktadır. Bu eser, 16. asrın ortalarına kadar yazılan en önemli ilaç kitabıdır. Eserde aynı zamanda gıda çeşitlerine de yer verilmiştir. Bitkilerin isimlerinin Arapçasının yanında, Farsça, Fransızca, Latince ve Berberi dilleriyle yazılışlarının da verildiği eser, Aydınoğullarından Umur Beyin emriyle özet olarak Türkçeye tercüme edilmiştir. Bu tercümenin bir nüshası İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi Yazma Eserler Bölümünde 1204 numarada kayıtlıdır. Eser, 1875 senesinde Kahire’de basılmıştır. Kitab-ül-Muğni fi Edviyet-il-Müfrede: Eserde önce hastalıklar sonra da ilaçlar kısa ve açık bir şekilde anlatılmıştır. Eser, Latince, Almanca ve Fransızcaya tercüme edilmiştir. El-İbane vel-İ’lam bima fil-Minhac min-el-Halel vel-Evham, 4) Şerhu Edviyet-i İoskorides, 5) Ef’al-ül-Garibe vel-Havas-ül-Acibe. 6) Mizan-üt-Tabib. İbn-i Baytar’ın eserleri bilhassa Kitab-ül-Cami adlı eseri dört yüz sene müddetle Avrupa üniversitelerinde mühim kaynak olarak kullanılmıştır. On altıncı asırda yetişen Andrea Alpago araştırmalarında İbn-i Baytar’ın eserlerinden faydalanmıştır.
Bugün 26 ziyaretçi (44 klik) kişi burdaydı!
